Kasımın zam şampiyonu açıklandı: Market fiyatları uçtu, üretici kazanamadı

TZOB’un Kasım verilerine göre üretici–market arasındaki en büyük fiyat farkı mandalinada görüldü; mandalina markette üretici fiyatının yaklaşık 5 katına satıldı. Portakal, ıspanak, maydanoz ve havuçta da ciddi fark oluştu. Marketlerde pırasa en çok zamlanan ürün olurken, üreticide en büyük düşüş portakalda yaşandı. Arz fazlası, ihracat sorunları ve girdi maliyetlerindeki artış fiyat dalgalanmalarını belirledi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) Kasım ayına ilişkin üretici–market fiyat karşılaştırması çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Buna göre, üreticiden çıkan ürünle market rafındaki fiyat arasındaki en büyük fark mandalinada görüldü. Mandalinanın üretici fiyatı ile market fiyatı arasında %392,86 fark oluştu. Bir başka deyişle mandalina tüketiciye 4,9 kat pahalıya ulaştı. Portakal, ıspanak, maydanoz, havuç ve kuru incirde de üretici-market marjı oldukça yüksek seviyelerde gerçekleşti. TZOB tarafından paylaşılan açıklamada, yaklaşık 20 yıldır beş bölgeden toplanan fiyat verileriyle üreticinin kazancını, tüketicinin ödediği fiyatı ve olası spekülatif hareketleri takip ettiklerine dikkat çekildi. Birlik, tek bir markette görülen kampanya fiyatlarının geneli yansıtmadığını, kendi verilerinin ise ülke geneline yayılan ortalamalara dayandığını vurguladı. Fiyat farkının oluşmasında rekolte, paketleme, işçilik, nakliye, ihracat durumu ve fire oranları gibi birçok etkenin rol oynadığı hatırlatıldı. TZOB, farkın aşırı açıldığı dönemlerde spekülatif uygulamaların daha kolay ortaya çıkabildiğini belirterek ilgili kurumların bu durumları dikkate alması gerektiğini ifade etti. En yüksek fark mandalinadaKasım ayında üretici ile market arasındaki en büyük fiyat uçurumu mandalinada yaşandı. Portakal, ıspanak, maydanoz ve havuçta da fark dikkat çekici düzeydeydi. Üreticide 6,20 TL olan mandalina markette 30,56 TL’ye satıldı. Portakal üreticide 16,80 TL iken markette 51,55 TL’ye yükseldi. Ispanak 17,53 TL’den 53,27 TL’ye, maydanoz 5,09 TL’den 14,82 TL’ye, havuç ise 11 TL’den 31,81 TL’ye çıktı. Pırasa markette en çok zamlanan ürün olduKasım ayında markette en fazla fiyat artışı pırasada görüldü. Pırasa fiyatı %149,5 yükseldi. Onu ıspanak (%118,3), fındık (%71,7) ve Antep fıstığı (%58,5) izledi. En büyük düşüş ise %55 ile marulda yaşandı. Üretici tarafında ise portakal fiyatı %43,1 oranıyla en fazla gerileyen ürün oldu. Mandalina, karnabahar ve kabakta da ciddi düşüşler görüldü. Buna karşılık patates üretici fiyatı %34,9 arttı. Ürünlerde arz fazlası ve ihracat sorunları fiyatları düşürdüKasım ayında Adana’daki tarım işçilerinin grevi nedeniyle erkenci mandalina hasadının aksaması ve Rusya’nın bu sezon Türkiye yerine farklı ülkelerden alım yapması iç piyasada arz fazlası oluşmasına yol açtı. Bu durum mandalina fiyatlarını sert biçimde aşağı çekerken portakal fiyatlarına da yansıdı. Bazı sebzelerde de arz artışı ve talep düşüşü nedeniyle fiyat gerilemeleri yaşandı. Girdi maliyetleri hızla yükseldiKasım ayında gübre, mazot, tarım ilacı ve yem fiyatlarında hem aylık hem yıllık artışlar kaydedildi. Üre gübresi bir yılda %65,5, 20.20.0 kompoze gübresi %47,5 zamlandı. Mazotun yıllık artışı %29,9 oldu. Elektrik fiyatlarında da yıllık %12,8’lik yükseliş görüldü. Kaynak: ekonomim.com