“Gençler yapay zekayı kullanan değil geliştiren olmalı”

Sakarya Üniversitesi Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Doktor Öğretim Üyesi Ulaş Yurtsever, gençlere yapay zekayı kullanan değil, geliştiren yapıların içinde olmaları tavsiyesinde bulundu.

TV 264’de yayınlanan ‘Muhabir Masası’ programının canlı yayın konuğu olan Bilgisayar Mühendisi Yurtsever, hangi yapay zeka daha iyi, yerli yapay zeka modelleri ve projeleriyle ilgili açıklamada bulundu. İşte o açıklamalar;Avrupa düzeyinde de bir projeniz var? “Bir COST projemiz var; Avrupa'nın COST projesi. Bu projede biz, çalışma grubuna üye olarak seçilmiş olduk. Bu COST projesinde, makine öğrenimi yoluyla ki, makine öğrenimi aslında yapay zekânın bir alt dalıdır. Herkesin daha rahat anlayabileceği şekilde söyleyecek olursak öğrenme yöntemlerine dayalı bir yapay zekâ yaklaşımıdır. Mikro ve nanoplastik düzeyindeki plastiklerin tespiti için ISO ile uyumlu, tutarlı, verimli ve tekrarlanabilir standartlar geliştirilmesi hedefleniyor. Biz de bu projenin makine öğrenmesi, yani yapay zekâ ayağında çalışma grubu üyesi olarak yer alıyoruz. Aslında bizim bu alana katkımız, projeden çok önce gerçekleştirdiğimiz çalışmalarla da şekillendi. 2021’li yıllarda plastik malzemelerin yaşının tahmin edilmesi ve plastik türlerinin belirlenmesine yönelik çalışmalar yürütmüştük. Daha da önce, 2018–2019 yıllarında mikroplastiklerin tespitine yönelik derin öğrenme tabanlı araştırmalar yapıp yayınlar gerçekleştirmiştik. Tüm bu çalışmalar bir araya geldiğinde, COST projesi için güçlü bir aday olmamızı sağladı. Bu proje kapsamında elde ettiğimiz bulguları Avrupa’daki meslektaşlarımız ve uzmanlarla paylaşmak, birlikte bu alanda standartların geliştirilmesine katkı sağlamak bizim için oldukça değerli. COST projelerinin en önemli yönlerinden biri, bilgi paylaşımının yanı sıra güçlü bir network oluşturma imkânı sunmasıdır. Farklı ülkelerden araştırmacılarla bir araya gelmek, hem projeyi büyütmek hem de elde edilen çıktıların yaygınlaştırılması açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, COST projesine kabul edilmiş olmak bizi gerçekten mutlu ediyor." Daha ürettiğiniz projeler var mı?“Aynı alanda aslında daha birçok projemiz var. Özellikle Disiplinlerarası Yapay Zekâ Laboratuvarını kurduktan sonraki temel hedefimiz, bu alanda çok sayıda proje geliştirmekti. Bu doğrultuda hâlihazırda geliştirmeyi düşündüğümüz pek çok proje fikrimiz bulunuyor. Hatta bazı projelerin altyapısını oluşturmaya ve temel aşamalarını gerçekleştirmeye başladık bile. Yapay zekâyı farklı disiplinlerle bir araya getirme yaklaşımımız oldukça geniş bir yelpazeye yayılıyor. Örneğin müzik sinyal işleme alanında çalışmalar yürütüyoruz. Spor bilimi alanında bir TÜBİTAK projemiz vardı ve bu projede de önemli geliştirmeler sağladık. Aynı şekilde çevre mühendisliği ve malzeme bilimi gibi alanlarda da projeler üretmek istiyoruz. Bu alan çeşitliliğini daha da genişletebiliriz: psikoloji, spor bilimi (örneğin futbol gibi), malzeme bilimi, makine mühendisliği, tıp, çevre bilimi, gıda bilimi gibi farklı disiplinlerle yapay zekâyı bir araya getirmeyi hedefliyoruz. Amacımız, bu farklı alanlarda hem Ar-Ge boyutu olan hem de uygulama tarafı güçlü, verimli ve toplum yararına katkı sunabilecek bir yapı ortaya koymak. Projelerimiz de tam olarak bu eksende gelişmeye devam ediyor.” Sonraki proje hedefleriniz ne olacak?“Sonraki hedeflerimiz arasında yine Avrupa Birliği projeleri de yer alıyor. İnşallah o alanda da çalışmalar yapmayı istiyoruz. Böylelikle daha kapsamlı ve etkili projeler üretmeyi hedefliyoruz.” Hangi yapay zekâ daha iyi?“Bu durum aslında Android mi daha iyi, iOS mu? Linux mu daha iyi, Windows mu? Ya da ChatGPT mi daha iyi, Gemini mi daha iyi? sorularına benziyor. Ortada görünür bir rekabet var. Hepsinin kendine göre güçlü olduğu alanlar bulunuyor. Ayrıca spesifik ve belirli alanlara özel geliştirilmiş yapay zekâ modelleri de var. Şöyle düşünün: Her konuda çok iyi olduğunu iddia eden biri mi daha mantıklı gelir, yoksa belli alanlarda uzmanlaşarak 0çok daha iyi performans gösterdiğini söyleyen biri mi? Aslında yapay zekâ modelleri için de durum tam olarak böyle.” AKIL YÜRÜTME KAPASİTESİ“ChatGPT’nin özellikle metin üretimi ve akıl yürütme konularında daha iyi olduğunu söyleyebiliriz. Bununla ilgili yanlış hatırlamıyorsam “Vilot” gibi bir isimdi, tam hatırlamıyorum bir sitede aslında tüm bu yapay zekâ modellerinin karşılaştırmaları yayınlanıyor. ChatGPT, Gemini, Grok ve benzeri modeller; akıl yürütme kapasitesi, matematiksel işlem performansı, öğrenme yetenekleri, kaynak tüketimi ve hız gibi kriterlere göre değerlendiriliyor. Bu değerlendirmelerde farklı alanlarda farklı modellerin öne çıktığını görüyoruz.” YAPAY ZEKA GELİŞEN BİR ALAN“Peki revaçta olanlar hangileri? derseniz, şu an GPT-5, Gemini ve Grok’un 4 serisi önde görünüyor. Fakat bu, diğerlerinin kötü olduğu anlamına gelmiyor. Yapay zekâ sürekli gelişen bir alan. Bazı modellerin çok daha iyi olduğu, uzmanlaştığı alanlar var. Örneğin Claude (Claudia olarak da telaffuz ediliyor) kod yazma konusunda uzun süre en güçlü modellerden biri olarak anılıyordu; ancak GPT-5’in de kod yazmada ciddi şekilde geliştiği söyleniyor. Bu durum firmaların eksik oldukları alanlarda ilerlemek için ciddi yatırım yapmasıyla değişiyor. Yani tamamen rekabetin getirdiği bir ivme söz konusu. Hatta bunu rekabetten çok prestij yarışı gibi düşünebiliriz: ‘Biz daha iyiyiz’ deme yarışı. Yapay zekâ tekken, yani ChatGPT tek başına piyasadayken gelişim görece daha yavaştı. Fakat Gemini, DeepSeek, Grok ve diğer modeller ortaya çıkınca gelişim süreci hızlandı. Çünkü tek bir kurumun liderliğinde ilerlemek genelde daha yavaş olur, ancak rekabet ortamı oluşursa ilerleme çok daha hızlı gerçekleşir. Bu açıdan bakıldığında bunun tehlikeli olacağını düşünmüyorum; tam tersine inovasyonu hızlandırıyor. “ Yerli yapay zeka ‘Kumru’ ile ilgili ne düşünüyorsunuz?“Kumru çok yeni bir model. Dolayısıyla hakkında net bir değerlendirme yapmak için biraz zamana ihtiyaç var. Yine de çıkışı itibarıyla dikkat çekmesi, özellikle yerli bir model olarak gündem oluşturması sevindirici. Zaman içinde hangi alanlarda güçlü olduğu daha net ortaya çıkacaktır. Kumru’yu çok detaylı incelemedim ama gördüğüm birkaç örnek üzerinden bazı sorunlu çıktılar ürettiğini söyleyebilirim. Sosyal medyada paylaşılan bazı postlarda gerçekten kötü veya hatalı cevaplar verdiği görülüyordu. Açıkçası modelin teknik altyapısını, eğitim verilerini veya sistem tasarımını detaylı olarak bilmediğim için kesin bir değerlendirme yapmak doğru olmaz. Fakat genel izlenim olarak, bazı alanlarda çok iyi geri dönüşler olmadığını gördüm. Buna rağmen, bu alanda bir adım atılmış olması bence çok değerli. İlk aşamalarda mükemmel olmak zorunlu değil. Önemli olan sürece dahil olmak, bir temel oluşturmak ve zamanla iyileştirmeler yapabilmek. Çünkü kötü bir sonuç almak veya eksik bir ürün ortaya koymak, başarısızlık anlamına gelmiyor. Bilimin ruhu zaten hatalarla dolu. Bugün doğru olarak kabul ettiğimiz pek çok şey, sayısız yanlış denemenin ardından ortaya çıktı. Biz sadece son ortaya çıkan 'doğruyu' gördüğümüz için sanki her şey kusursuzca başlamış gibi zannediyoruz; oysa gerisinde koca bir hata tarihi var." 'KUMRU DAHA İLERİ GİDECEKTİR'“Teknolojik gelişim de aynı şekilde ilerliyor. Bir modelin ya da bir teknolojinin ilk versiyonlarında eksikler ve hatalar olabilir. Bu çok doğal. Eğer gelişim aşamasındaysanız, bu eksikler aslında sizin ileride daha iyiye gidebileceğinizin işaretidir. Önemli olan, yapılan hataları görüp onları düzeltmek ve her adımda ileriye taşımaktır. Dolayısıyla Kumru’nun bugün mükemmel olmaması eleştirilmesi gereken bir durum değil; tam tersine, gelecekte daha güçlü versiyonların ortaya çıkması için değerli bir başlangıçtır.” Gençlerimize tavsiyeleriniz var mı?“Tabii burada gençlerimizin kendileri için bir şeyler yapması lazım. Ne yapabilirler kendileri için? Bu alanlarla ilgilenenler için söyleyebilirim: Bu alanlarda kendilerini geliştirmeleri lazım. Bu alanlara ağırlık vermeleri lazım. Sadece bu alan değil; hani herkes yapay zekâcı mı olacak, herkes siber güvenlikçi mi olacak? Hayır. Yani herkes bilişim teknolojileriyle ilgilenmek zorunda değil. Önemli olan, teknolojinin geldiği noktayı ilgilendiğiniz alana adapte edebilmek ve orada kendi yetkinliğinizi üst seviyeye çıkarmak. Bunu sağladığınız sürece başarı eninde sonunda gelecektir. Gençlerle devamlı iletişim hâlindeyiz. Derslerimizde de bunları her zaman söylüyorum: Öncelikle kesinlikle hata yapmaktan korkmamalarını istiyorum. Bilimin ruhu da hatalar barındıran bir yapı. Dolayısıyla hata yapmaktan korkarsanız gelişemezsiniz. Gelişmek için hata yapmanız lazım. Biz de çok hatalar yaptık ama hatalardan ders alıp kendimizi ileriye götürmek, geliştirmek sizin temel hedefiniz olmalı.” GELECEK GENÇLERDE “Yapay zekâ özelinde düşünecek olursak, yapay zekâ ile ilgili çalışmalarda yapay zekâyı kullanan değil, yapay zekâyı geliştiren bir yapının içinde bulunun ve yapay zekâyı geliştiren bir projenin içerisinde destek sağlayarak onun gelişmesine katkıda bulunun. Bu hem sizi hem ülkemizi geliştirecektir. Aslında çok klasik bir laf olacak ama gelecek sizlerde varılmakta. Dolayısıyla geleceği şekillendirecek olanlar sizlersiniz. Nasıl bir gelecek istiyorsanız, ona göre şimdiden kendinizi geliştirmeniz lazım.”