Dünya genelinde fiyatlar düşerken Türkiye’de gıda maliyetleri rekor seviyede

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Ekim 2025 Gıda Fiyat Endeksi sonuçları, dünya çapında gıda fiyatlarının düşüş eğilimini sürdürdüğünü gösterdi. Endeks, Eylül ayına kıyasla %1,6 gerileyerek 126,4 puan olarak açıklandı. Böylece küresel fiyatlar, Mart 2022’deki zirve seviyesinin %21,1 altında kaldı.

Fiyatlardaki bu gerilemede tahıl, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki düşüş etkili olurken; yalnızca bitkisel yağlar sınırlı bir artış kaydetti. Buna karşın Türkiye’de durum tamamen ters yönde gelişti. TÜİK’in verilerine göre Türkiye’nin gıda fiyat endeksi aynı dönemde 683,7 puana yükselerek, dünya ortalamasının yaklaşık yedi katına ulaştı. İktisatçı İnan Mutlu’nun FAO ve TÜİK verilerinden derlediği grafiğe göre, Eylül 2021’de 100 puan olan baz endeks dikkate alındığında, dünya ortalaması 97,9 seviyesinde kalırken Türkiye’nin endeksi 683,7 puana çıktı. Bu da Türkiye’de gıda fiyatlarının dört yılda %583 arttığını ortaya koyuyor. Alt kalemlerdeki değişimFAO’nun alt endekslerine göre Ekim ayında şu gelişmeler yaşandı: Tahıllar: %1,3 düşüş kaydedildi. Güney yarımküredeki güçlü hasat ve kuzeyde ekim döneminin ilerlemesi fiyatları aşağı çekti.Süt ürünleri: %3,4 azaldı ve bu, art arda dördüncü aylık gerileme oldu. Avrupa ve Okyanusya’daki yüksek üretimle birlikte zayıf talep fiyatları baskıladı.Et: %2 geriledi; en belirgin düşüş domuz ve tavuk etinde görüldü.Şeker: %5,3 azalarak Aralık 2020’den bu yana en düşük seviyesine geriledi.Bitkisel yağlar: %0,9 artışla Temmuz 2022 sonrası en yüksek düzeyine ulaştı. Küresel üretim güçlüFAO, bu yıl dünya genelinde 2,97 milyar tonluk rekor tahıl üretimi ve %30,6’lık stok-kullanım oranı ile arzın oldukça güçlü seyrettiğini açıkladı. Bu durum küresel fiyat artışlarını sınırlıyor. Ancak Ukrayna’daki hasat belirsizlikleri, El Niño’nun etkileri ve enerji piyasasındaki oynaklık nedeniyle önümüzdeki dönemde fiyatlarda yeniden dalgalanmalar olabileceği uyarısı yapıldı. Türkiye küresel eğilimden ayrışıyorFAO verileri, dünya genelinde gıda enflasyonunun yavaşladığına işaret ederken, Türkiye’de gıda fiyatları tam ters yönde hareket ediyor. Eylül 2021’den bu yana Türkiye’nin gıda fiyat endeksi %583 artış kaydetti. Uzmanlara göre bu fark; döviz kuru geçişkenliği, üretim maliyetlerindeki artış ve tedarik zincirindeki sorunların iç fiyatlara doğrudan yansımasından kaynaklanıyor. Ekonomistler, yüksek enerji fiyatları, tarımsal verimlilikteki düşüş, nakliye giderleri ve gelir düzeyi düşük tüketicilerdeki talep esnekliği gibi faktörlerin Türkiye’yi küresel trendden uzaklaştırdığını belirtiyor. Sonuç: Türkiye’de fiyat artışları hız kesmiyorKüresel gıda enflasyonu ivme kaybederken, Türkiye’de gıda maliyetleri yükselmeye devam ediyor. Uzmanlara göre bu tablo, yalnızca kısa vadeli para politikalarıyla çözülemeyecek yapısal bir sorun. Tarımsal üretim, lojistik ve tedarik zinciri alanlarında kalıcı reformların hayata geçirilmesi gerekiyor. FAO Gıda Fiyat Endeksi (Ekim 2025): 126,4 puan (%1,6 düşüş)Türkiye Gıda Fiyat Endeksi: 683,7 puan (%7 artış)Küresel – Türkiye farkı: Yaklaşık 7 kat Kaynak: ekonomim.com